Η δράση της ΕΕ για τα πλαστικά
Το πλαστικό είναι ελαφρύ, φτηνό και χρήσιμο. Ωστόσο, οι επιπτώσεις των πλαστικών αποβλήτων στο περιβάλλον και την υγεία μας είναι παγκόσμιες και μπορεί να είναι δραματικές. Περίπου το 80 % των θαλάσσιων αποβλήτων αποτελούνται από πλαστικό, το οποίο συχνά βλάπτει τη θαλάσσια ζωή και τα θαλάσσια πτηνά.
Οι Ευρωπαίοι ανησυχούν. Σχεδόν 3 στους 4 εκφράζουν τις ανησυχίες τους για τις επιπτώσεις των πλαστικών προϊόντων καθημερινής χρήσης στην υγεία τους, σύμφωνα με έρευνα του Ευρωβαρόμετρου. Και σχεδόν 9 στους 10 ανησυχούν για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις.
Σήμερα, χρησιμοποιούμε αυτό το υλικό που είναι σχεδιασμένο να διαρκεί εκατοντάδες χρόνια σε προϊόντα που ορισμένες φορές χρησιμοποιούμε μόλις για λίγα λεπτά. Απαιτείται επείγουσα αλλαγή στον τρόπο που σχεδιάζουμε, παράγουμε, χρησιμοποιούμε και διαθέτουμε τα πλαστικά προϊόντα. Για αυτόν τον λόγο η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) αναλαμβάνει τον ρόλο της στην καταπολέμηση της ρύπανσης από το πλαστικό αλλά και στην καταπολέμηση της ρίψης σκουπιδιών στη θάλασσα.
Οι κανόνες της ΕΕ για τα πλαστικά προϊόντα μιας χρήσης, που εγκρίθηκαν τον Μάιο του 2019, αφορούν τα 10 πλαστικά αντικείμενα που ρυπαίνουν συχνότερα τις παραλίες και θάλασσες της Ευρώπης, καθώς επίσης και τα απολεσθέντα ή εγκαταλελειμμένα αλιευτικά εργαλεία. Αυτά τα απόβλητα αντιστοιχούν στο 70 % των σκουπιδιών στη θάλασσα.
Οι κανόνες απαγορεύουν αναλώσιμα πλαστικά προϊόντα μίας χρήσης για τα οποία υπάρχουν εναλλακτικά προϊόντα χωρίς πλαστικό. Άλλα μέτρα αποσκοπούν στη μείωση της κατανάλωσης των πλαστικών προϊόντων που καταλήγουν συχνότερα στα σκουπίδια· στη διεύρυνση της ευθύνης του παραγωγού· στην αλλαγή του σχεδιασμού ορισμένων προϊόντων, και στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των καταναλωτών.
Από το 2021 θα τεθεί σε ισχύ απαγόρευση για τους πλαστικούς ωτοκαθαριστές (μπατονέτες), τα πλαστικά μαχαιροπίρουνα, πιάτα, καλαμάκια, αναδευτήρες ποτών και τις πλαστικές ράβδους στήριξης μπαλονιών μίας χρήσης, καθώς και τους πλαστικούς περιέκτες τροφίμων και ποτών, συμπεριλαμβανομένων των πλαστικών ποτηριών, που κατασκευάζονται από διογκωμένη πολυστερίνη. Αυτά τα αντικείμενα θα πρέπει να κατασκευάζονται από πιο βιώσιμα υλικά ή να αντικατασταθούν με εναλλακτικά προϊόντα που να επαναχρησιμοποιούνται. Θα απαγορευτούν επίσης όλα τα προϊόντα που κατασκευάζονται από οξο-διασπώμενα πλαστικά.
Η αντικατάσταση των πιο κοινών πλαστικών αντικειμένων μίας χρήσης με προϊόντα πολλαπλών χρήσεων ή με καλύτερα σχεδιασμένα προϊόντα μπορεί να οδηγήσει σε καινοτόμες λύσεις και νέα επιχειρηματικά μοντέλα. Για παράδειγμα, προγράμματα επαναχρησιμοποίησης μπορούν να αντικαταστήσουν πολλά από τα πλαστικά προϊόντα μίας χρήσης που επί του παρόντος καταλήγουν στους ωκεανούς μας, και η χρήση εναλλακτικών υλικών μπορεί να ενισχύσει την ηγετική θέση της ΕΕ στη βιοοικονομία.
Οι κανόνες αναμένεται:
- να αποτρέψουν εκπομπές CO2 που αντιστοιχούν σε 3,4 εκατομμύρια τόνους
- να αποτρέψουν περιβαλλοντικές ζημίες που ανέρχονται σε 22 δισεκατ. ευρώ έως το 2030
- να εξοικονομήσουν για τους καταναλωτές 6,5 δισεκατ. ευρώ.
Η οδηγία βασίζεται στην επιτυχή μείωση της κατανάλωσης πλαστικών σακουλών για τη μεταφορά αγαθών μίας χρήσης, η οποία επήλθε μετά τη νομοθεσία της ΕΕ το 2015, και την αναθεωρημένη νομοθεσία της ΕΕ για τα απόβλητα, που περιλαμβάνει φιλόδοξους στόχους για την ανακύκλωση των αποβλήτων συσκευασιών. Η ευρωπαϊκή σε μια κυκλική οικονομία του 2018 ανοίγει τον δρόμο για περαιτέρω δράσεις της ΕΕ που θα συμβαδίζουν με το του 2015.
Αυτές οι δράσεις ορίζουν το γενικό πλαίσιο, ώστε η Ευρώπη να χρησιμοποιεί, να επαναχρησιμοποιεί και να ανακυκλώνει αποτελεσματικότερα τις πλαστικές ύλες ως πολύτιμο υλικό.